Delen met de Praatstok, hoe werkt dat eigenlijk?

In onderstaand stukje heb ik delen uit het artikel Kracht zonder Macht van Cees Hoogendijk overgenomen.

Één van mijn mooiste ontdekkingen de afgelopen jaren vind ik wel de Talking stick ofwel de praatstok de die rond gaat in een Sharing Circle. In plaats van een praatstok kun je ook iets anders nemen, een veer of een steen. De Amerikaanse indianen gebruikten de praatstok om onderlinge problemen op een vreedzame wijze op te lossen en ‘het heilige standpunt’ te delen. Ze zaten daarbij in een cirkel, ook wel sharing- of talking circle genoemd. De praatstok verzekert de spreker ervan dat hij de vrijheid en de macht heeft te zeggen wat in zijn hart leeft, zonder angst voor represaille of vernedering. Wie de praatstok in zijn handen heeft, beschikt over de heilige macht van de woorden en geeft de houder moed en wijsheid om eerlijk en wijs te spreken. Ook herinnert de praatstok hem eraan dat zijn woorden uit zijn hart moeten komen en zacht en warm moeten zijn. Je praat in de ik vorm in plaats van de jij vorm. Je stelt je kwetsbaar op.  Hier is moed voor nodig. En daarom mag je zolang je de praatstok in je hand hebt niet onderbroken worden.

talking-circle

Wie de praatstok in zijn handen heeft, beschikt over de heilige macht van de woorden.  De andere deelnemers luisteren. Zo wordt de stok van de ene naar de andere spreker doorgegeven. De mening van de spreker wordt gerespecteerd, iedereen luistert, niemand onderbreekt, niemand spreekt voor zijn beurt.  De spreker kan ook een antwoordveer geven aan degene van wie hij een antwoord of feedback wil.De praatstok moedigt dus aan tot spreken vanuit het hart. In de kern is dat geweldloos zonder oordelen. In het kort is dat het uitspreken wat je waarneemt, hoe je je daarover voelt en wat je behoefte (nu) is.  Je spreekt vanuit je hart en geweldloos als:

  • Je niet (ver)oordeelt. Woorden als ‘Je bent niet te vertrouwen’ en ‘heb je dat alweer gedaan’  of ‘Je luistert nooit’ dragen niet bij tot verzoening en moedigen de ander aan om in de verdediging te gaan.
  • Je je behoefte uitspreekt in plaats van een opdracht of gebod. ‘Ik wil graag dat je er beter op let dat je de deur goed achter je dicht doet’   in plaats van ‘Als je dat nog een keer doet…’ .

Nu is geweldloos spreken niet perse makkelijk. Dat moeten we leren en we mogen fouten maken Daarom moedigt de praatstok ook ons ook aan om naast geweldloos te spreken ook geweldloos en empathisch te luisteren. Als iemand iets niet geweldloos uit, probeer het dan niet persoonlijk te nemen en zie dat de ander spreekt vanuit zijn pijn of frustratie. Probeer in te zien dat het voor jou ook niet makkelijk is om geweldloos te spreken en dat dat voor de ander waarschijnlijk ook niet zo is.

Indiaanse kinderen leren al heel jong, vanaf driejarige leeftijd, te luisteren. Het is een persoonlijke eer om iedereen zijn of haar verhaal toe te staan. De praatstok moedigt aan tot actief en empathisch te luisteren. Dat is het moeilijkste wat er is! Je luistert actief en empathisch als:

  • je echt probeert de ander te begrijpen, zelfs als hij niet duidelijk is;
  • je je inleeft in het standpunt van de ander, zelfs wanneer het tegen je overtuiging ingaat;
  • je niet steeds opnieuw ongevraagd advies geeft.

Je luistert niet actief als:

  • je een antwoord hebt op het probleem van de ander voor hij is uitverteld;
  • je de ander onderbreekt/afkapt voordat hij is uitgesproken;
  • je enthousiast vertelt over jouw eigen ervaring, alsof de ervaring van de ander er niet toe doet.

De Sharing Circle

Onderschat de kracht van de Sharing Circle niet!  Zo eenvoudig als het is zo krachtig is de werking ervan. In de Sharing Circle kunnen de deelnemers simpelweg delen wat er in hun op dat moment omgaat. In Ecodorp Findhorn in Schotland is aan het begin van iedere werkgroep, hetzij in de keuken, hetzij in de tuin, een sharing circle. Het mooie daarvan is dat iedereen even kan zeggen hoe het met hem of haar gaat. Iemand die chagrijnig is kan dat even delen met een eventuele reden. ‘Ik voel me chagrijnig want…’. De kok kan zeggen ‘Ik voel me gestrest want we hebben vanavond 200 eters’.  Doordat iedereen zich kenbaar maakt wordt het teamgevoel versterkt en wordt voorkomen dat je gaat invullen wat er met iemand aan de hand is. ‘Ik doe zeker iets niet goed want de kok doet zo raar..’ kan zo maar transformeren in ‘Ik kan me voorstellen dat hij zo gestrest is. We gaan het samen voor elkaar krijgen’.

Belangrijk in elke Sharing circle is om de eerder gestelde regels in acht te nemen. Spreek alleen als je de Praatstok hebt en houdt het dicht bij jezelf. In een onervaren of beginnende cirkel is het handig om een facilitator aan te stellen die weet en uitlegt hoe het werkt. Hij zorgt er ook voor dat voordat er wordt gestart de groep stil en gefocust is.  Dat kan bijvoorbeeld door het doen van een korte meditatie.  Als tijd een probleem is dan kan er een time keeper worden aangewezen. Deze houdt bij elke spreker de afgesproken spreektijd in de gaten. Een minuut voor dat de tijd om is geeft de time keeper dit met een handgebaar aan de spreker door. De optimale grote van de groep is afhankelijk van de spreektijd die elke spreker krijgt. Uitgaande van 5-7 minuten per persoon ben je bij 10 personen zo een uur verder. Ook verslapt de aandacht als het te lang duurt. Ook kan het raadzaam zijn een grote groep op te delen in kleinere groepen.

De Healing Circle

De Healing Circle is bedoeld om ruimte te geven aan een thema, onderlinge problemen, meningsverschillen of conflicten. Dit kan een specifiek probleem zijn dat de groep met elkaar wil bespreken maar het kan ook gebruikt worden om iedereen zijn hart te laten luchten. Bijvoorbeeld als er spanningen zijn. Meestal is het eenvoudig luchten van je hart, zonder dat anderen je onderbreken, al genoeg om de lucht te klaren of ruimte te scheppen. Door te delen maak je de anderen deelgenoot en het gehoord en gezien voelen verlicht je last. Doordat de deelgenoten niet gevraagd worden je probleem op te lossen, maar alleen aan te horen, worden ze er ook niet ongevraagd mee opgezadeld.

Wordt nog vervolgd met nadere info.

 

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

*